Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych dotykających kobiety w wieku rozrodczym. Ocenia się, że stan ten występuje u około 8–13% kobiet w wieku rozrodczym i aż u 50% kobiet doświadczających niepłodności. Ze względu na zaburzenia owulacji, wiele kobiet z PCOS decyduje się na zastosowanie technik wspomaganego rozrodu, takich jak zapłodnienie in vitro (IVF) czy wstrzyknięcie plemnika do cytoplazmy oocytu (ICSI). Jednak standardowe podejście do stymulacji jajników w ramach IVF wiąże się z ryzykiem nadmiernej odpowiedzi jajników oraz wystąpienia zespołu hiperstymulacji jajników (OHSS).
Alternatywa dla standardowego IVF – dojrzewanie oocytów in vitro (IVM)
W przypadku kobiet z PCOS istnieje alternatywa polegająca na wcześniejszym pobraniu niedojrzałych oocytów w fazie pęcherzyka zarodkowego (germinal-vesicle) i poddaniu ich procesowi dojrzewania in vitro (IVM). Procedura ta eliminuje konieczność stosowania wysokich dawek gonadotropin w celu stymulacji jajników i zmniejsza ryzyko OHSS, które często dotyka pacjentki z PCOS.
Zalety i potencjalne ryzyka IVM
Główne korzyści wynikające z zastosowania IVM w przypadku niepłodności spowodowanej PCOS obejmują:
- Zredukowane ryzyko zespołu hiperstymulacji jajników (OHSS) – ze względu na brak intensywnej stymulacji gonadotropinami, IVM znacząco zmniejsza występowanie umiarkowanego i ciężkiego OHSS.
- Mniejsze obciążenie hormonalne dla organizmu – kobiety nie są narażone na wysokie dawki leków stymulujących owulację, co zmniejsza ryzyko skutków ubocznych.
Jednak IVM wiąże się również z pewnymi wyzwaniami:
- Niższa skuteczność w porównaniu z konwencjonalnym IVF – niektóre badania wykazują, że wskaźniki ciąż klinicznych i urodzeń żywych mogą być niższe w porównaniu ze standardową metodą IVF.
- Zwiększone ryzyko poronień – badania sugerują, że IVM może prowadzić do wyższego odsetka poronień klinicznych w porównaniu z IVF.
- Niepewność dotycząca długoterminowego bezpieczeństwa – chociaż dane dotyczące dzieci urodzonych w wyniku IVM są obiecujące, istnieje potrzeba dalszych badań oceniających wpływ tej metody na długoterminowy rozwój dziecka.
Przegląd badań dotyczących skuteczności IVM
W najnowszej analizie badań obejmującej 810 kobiet z PCOS poddanych leczeniu wspomaganemu rozrodowi uwzględniono porównanie skuteczności IVM wobec standardowego IVF:
- Niepewna skuteczność w zakresie urodzeń żywych – dane sugerują, że szansa na żywe urodzenie po IVM wynosi od 12,5% do 52,6%, podczas gdy po IVF może wynosić około 45,7%. Jednak dowody na to są niepewne.
- Zwiększone ryzyko poronienia – kobiety poddane IVM miały wyższy współczynnik poronień klinicznych w porównaniu z IVF (20,4% do 40,4% przy standardowym poziomie 20,1% dla IVF).
- Redukcja ryzyka OHSS – jednoznacznie potwierdzono, że IVM znacząco zmniejsza ryzyko umiarkowanego lub ciężkiego OHSS, redukując je niemal do zera.
Podsumowanie – czy IVM to dobra opcja dla kobiet z PCOS?
IVM stanowi interesującą alternatywę dla kobiet z PCOS, zwłaszcza dla pacjentek obciążonych wysokim ryzykiem OHSS. Chociaż niektóre badania wskazują na mniejszą skuteczność w zakresie urodzeń żywych oraz zwiększone ryzyko poronień, eliminacja konieczności stosowania dużych dawek gonadotropin i redukcja ryzyka OHSS mogą być istotnymi argumentami za wyborem tej metody.
Ostateczny wybór pomiędzy standardowym IVF a IVM powinien być podejmowany indywidualnie, uwzględniając stan zdrowia pacjentki, jej historię leczenia oraz preferencje. Oczekuje się, że przyszłe badania dostarczą bardziej wyczerpujących danych na temat skuteczności i bezpieczeństwa IVM.