Sepsa noworodkowa to poważne zagrożenie dla życia noworodków, wymagające szybkiej i skutecznej diagnostyki. Tradycyjne metody, takie jak hodowla drobnoustrojów, charakteryzują się niską czułością i długim czasem oczekiwania na wynik, co może opóźniać wdrożenie odpowiedniego leczenia. W ostatnich latach dynamiczny rozwój mikrobiologii molekularnej umożliwił opracowanie szybszych i potencjalnie skuteczniejszych testów molekularnych, które mogą poprawić wyniki leczenia noworodków z podejrzeniem sepsy.
Cel badania
Celem omawianego przeglądu było określenie skuteczności diagnostycznej różnych metod molekularnych w porównaniu z klasycznymi hodowlami drobnoustrojów w wykrywaniu posocznicy bakteryjnej i grzybiczej u noworodków. Dodatkowym założeniem było przeanalizowanie zmienności wyników w zależności od wieku ciążowego oraz rodzaju sepsy (wczesnej lub późnej).
Metodyka przeglądu
Autorzy dokonali przeglądu dostępnych badań naukowych poprzez bazy danych, takie jak CENTRAL, MEDLINE, Embase oraz rejestry badań klinicznych. Do analizy włączono zarówno badania prospektywne, jak i retrospektywne, obejmujące noworodki z podejrzeniem sepsy, w których testy molekularne porównywano z hodowlami mikrobiologicznymi.
Wyboru prac i analizy jakości metodologicznej dokonali niezależnie dwaj badacze. Uzyskane dane poddano metaanalizie z wykorzystaniem dwuwymiarowego modelu statystycznego, co pozwoliło na oszacowanie czułości i swoistości testów molekularnych.
Główne wyniki
Z 74 wybranych badań, 68 włączono do metaanalizy, obejmującej łącznie 14 309 noworodków (1328 z potwierdzoną sepsą i 12 981 bez zakażenia). Podstawowe wyniki analizy:
- Czułość testów molekularnych: 91% (przedział ufności 95%: 85–95%),
- Swoistość: 88% (przedział ufności 95%: 83–92%).
Oznacza to, że testy molekularne wykazują umiarkowaną skuteczność diagnostyczną, co sugeruje ich przydatność w praktyce klinicznej. Różnice w wynikach między poszczególnymi badaniami były analizowane pod kątem rodzaju zastosowanego testu, grupy wiekowej oraz częstości występowania sepsy, jednak nie udało się znaleźć jednoznacznych przyczyn zaobserwowanej heterogeniczności.
Praktyczne znaczenie testów molekularnych
Główną zaletą metod molekularnych jest szybszy czas uzyskania wyników w porównaniu z klasycznymi hodowlami bakteryjnymi, co pozwala na wcześniejsze zastosowanie skutecznego leczenia lub uniknięcie niepotrzebnego stosowania antybiotyków. Ograniczenie nadmiernego użycia antybiotyków może z kolei zmniejszyć ryzyko rozwoju oporności bakteryjnej i powikłań związanych z długotrwałą antybiotykoterapią.
Jednakże autorzy podkreślają, że mimo stosunkowo dobrej skuteczności diagnostycznej wciąż istnieje potrzeba dalszych badań, szczególnie w zakresie kosztów i efektywności testów molekularnych w porównaniu z konwencjonalnymi metodami. Zastosowanie takich testów jako dodatkowego narzędzia diagnostycznego mogłoby przyczynić się do poprawy opieki nad noworodkami z podejrzeniem sepsy.
Podsumowanie
Testy molekularne oferują szybkie i stosunkowo wiarygodne metody wykrywania sepsy w populacji noworodków, co ma potencjał do usprawnienia procesu diagnostyki i leczenia. Ich zastosowanie może pomóc w ograniczeniu stosowania antybiotyków u noworodków bez infekcji oraz przyspieszyć wprowadzenie leczenia u dzieci z potwierdzoną sepsą. Aby jednak w pełni ocenić ich przydatność kliniczną i opłacalność, konieczne są dalsze randomizowane badania kliniczne.