Gestational trophoblastic neoplasia (GTN), czyli nowotwory trofoblastyczne, są rzadkimi nowotworami wywodzącymi się z komórek trofoblastu, które otaczają zarodek i tworzą łożysko. Niskie ryzyko i brak przerzutów (low-risk, non-metastatic) charakteryzuje część z tych nowotworów, a wyznacznikiem jest tutaj m.in. poziom hormonów beta-hCG. Standardowym leczeniem tego typu nowotworów jest zazwyczaj chemioterapia, szczególnie u młodych kobiet, które pragną zachować zdolność do płodzenia dzieci. Jednak rozważano również chirurgiczne interwencje mające na celu zachowanie płodności, samodzielnie lub w połączeniu z chemioterapią.
Czy chirurgiczne interwencje zachowujące płodność są skuteczne?
Chirurgiczne podejście do leczenia niskiego ryzyka, nieprzerzutującego nowotworu trofoblastycznego może stanowić alternatywę dla chemioterapii. Interwencje te obejmują głównie łyżeczkowanie (curettage), czyli zabieg oczyszczenia macicy, który ma na celu usunięcie tkanki nowotworowej bez konieczności stosowania agresywnych metod terapeutycznych. Hipotetyczne korzyści chirurgii oszczędzającej płodność obejmują:
- Zmniejszenie ilości cykli chemioterapii potrzebnych do uzyskania pełnej remisji,
- Szybsze osiągnięcie remisji,
- Uniknięcie skutków ubocznych związanych z toksycznym działaniem chemioterapii.
Chociaż pomysł ten wydaje się obiecujący, dowody naukowe na skuteczność tych metod są ograniczone, a wyniki uzyskanych badań wciąż nie są jednoznaczne.
Przegląd badań klinicznych
Na podstawie dwóch randomizowanych badań klinicznych, które obejmowały łącznie 151 uczestniczek, oceniono skuteczność chirurgicznych interwencji w porównaniu z samą chemioterapią. Badania te koncentrowały się głównie na zabiegu łyżeczkowania macicy jako interwencji oszczędzającej płodność. Oceniano różne warianty: łyżeczkowanie bez chemioterapii versus standardowa chemioterapia oraz łyżeczkowanie z następczą chemioterapią versus sama chemioterapia.
Łyżeczkowanie bez chemioterapii
W jednym z badań, które obejmowało 62 pacjentki, wyniki nie były w pełni jednoznaczne, a większość interesujących nas wyników (takich jak wskaźniki powrotu do zdrowia, powikłania i śmiertelność specyficzna dla choroby) nie była raportowana. Istotnym zastrzeżeniem było to, że u 50% pacjentek z grupy poddanej łyżeczkowaniu bez chemioterapii po zabiegu wzrosły poziomy hCG, co zmusiło lekarzy do zastosowania terapii chemioterapią.
Łyżeczkowanie z chemioterapią
Drugie badanie, obejmujące 89 pacjentek z poziomami hCG poniżej 5000 IU/L, również nie dostarczyło jednoznacznych dowodów na wyższość jednej z metod. Wyniki dotyczące wskaźników sukcesu terapeutycznego (RR 1,03, 95% CI 0,86 do 1,23) i nawrotów nowotworu (RR 0,5, 95% CI 0,05 do 5,31) były bardzo niepewne. Kolejne parametry, takie jak wskaźnik ciąż (RR 0,86, 95% CI 0,31 do 2,34) i występowanie działań niepożądanych (RR 1,15, 95% CI 0,63 do 2,13), nie wskazywały na wyraźne korzyści stosowania chirurgii z chemioterapią w porównaniu do samej chemioterapii.
Żadne z badań nie raportowało jakości życia pacjentek po zabiegach, co jest istotnym brakiem, zważywszy na wpływ terapii onkologicznych na codzienne funkcjonowanie i dobrostan emocjonalny pacjentek.
Konieczność dalszych badań
Dostępne dowody są bardzo ograniczone i obciążone dużym ryzykiem błędu. Istnieje potrzeba przeprowadzenia większych, bardziej rygorystycznych badań klinicznych, aby ustalić, czy chirurgiczne interwencje zachowujące płodność mogą rzeczywiście stanowić skuteczną i bezpieczną alternatywę dla samodzielnej chemioterapii. Ważne jest również, aby przyszłe badania obejmowały szeroki wachlarz parametrów klinicznych, w tym wskaźnik sukcesu leczenia, odsetek nawrotów, wskaźnik ciąż, jakość życia oraz śmiertelność specyficzną dla nowotworu.
Podsumowanie
Chirurgia oszczędzająca płodność, stosowana w leczeniu nowotworów trofoblastycznych o niskim ryzyku i bez przerzutów (LR-NMGTN), wciąż budzi więcej pytań niż daje odpowiedzi. Na obecnym etapie dostępne dowody nie są wystarczające, aby definitywnie stwierdzić, czy łyżeczkowanie, z lub bez adjuwantowej chemioterapii, jest lepszym wyborem niż stosowanie samej chemioterapii. Dodatkowe badania, które będą bardziej precyzyjnie mierzyć kluczowe wskaźniki, są niezbędne, aby w pełni zrozumieć potencjalne zyski i ryzyka związane z operacjami zachowującymi płodność u pacjentek z LR-NMGTN.