Krótkowzroczność (myopia) staje się coraz większym problemem zdrowia publicznego na całym świecie. Wzrost jej częstości prowadzi do zwiększonego ryzyka poważnych powikłań okulistycznych oraz pogorszenia jakości życia wielu osób. Dlatego skuteczne interwencje w celu spowolnienia progresji krótkowzroczności u dzieci są niezwykle istotne.
Cel badania
Przegląd ten ocenia i porównuje skuteczność oraz bezpieczeństwo różnych metod kontroli krótkowzroczności u dzieci poprzez analizę sieciową porównawczą (network meta-analysis, NMA). Celem było również ustalenie rankingów skuteczności poszczególnych interwencji oraz zwięzła analiza ekonomiczna tych strategii.
Metody badawcze
Analiza objęła 104 badania randomizowane z udziałem 17 509 dzieci w wieku od 4 do 18 lat. Przegląd opierał się na najnowszych danych dostępnych w bazach CENTRAL, MEDLINE, Embase oraz trzech rejestrach badań klinicznych. Ocenie poddano strategie optyczne, farmakologiczne, terapię świetlną oraz metody behawioralne.
Najlepsze strategie kontroli krótkowzroczności
W badaniu analizowano wpływ różnych interwencji na progresję krótkowzroczności, mierzoną zmianą w refrakcji sferycznej (SER) oraz długości osiowej gałki ocznej (AL). Oto kluczowe wyniki:
- Farmakologia: Najbardziej efektywne okazały się wysokie dawki atropiny (≥0,5%). Średni wpływ na zahamowanie progresji myopii wynosił 0,90 D dla SER oraz -0,33 mm dla AL.
- Optical methods: Soczewki ortokeratologiczne (ortho-K) pozwalały na redukcję AL o -0,18 mm.
- Światłoterapia: Powtarzana ekspozycja na światło czerwone o niskiej intensywności (Repeated Low-Intensity Red Light, RLRL) miała obiecujące wyniki (redukcja AL o -0,33 mm).
- Kombinacja metod: Połączenie ortho-K z niską dawką atropiny prawdopodobnie przynosiło lepsze efekty niż pojedyncza opcja (-0,12 mm dla AL).
Ocena długoterminowa i skutki uboczne
Badania trwające dwa lata wykazały, że ogólna skuteczność poszczególnych metod pozostaje spójna z wynikami rocznymi. Jednakże, pomimo obiecujących wyników, nadal istnieje potrzeba dalszych badań długoterminowych, aby lepiej określić skuteczność strategii kontroli krótkowzroczności w perspektywie wieloletniej.
Niektóre badania sugerowały możliwość efektu „odbijania” (rebound effect) po zaprzestaniu terapii, jednak brak wystarczających danych na ten temat. Ponadto, skutki uboczne i tolerancja terapii nie były konsekwentnie raportowane.
Podsumowanie
Badania wykazują, że istnieje szereg interwencji, które mogą skutecznie spowalniać progresję krótkowzroczności u dzieci. Największy potencjał wykazują wysokie dawki atropiny, soczewki ortokeratologiczne oraz terapia światłem czerwonym.
Choć wyniki są obiecujące, potrzeba więcej długoterminowych badań wysokiej jakości, które dokładniej ocenią skuteczność, efekt odbicia oraz ewentualne skutki uboczne stosowanych metod. Warto podjąć globalne działania, aby opracować spójne strategie kontroli krótkowzroczności, które mogą mieć istotny wpływ na zdrowie przyszłych pokoleń.