Współczesna onkologia dynamicznie korzysta z postępu technologicznego, aby jak najskuteczniej dobierać terapie dopasowane do profilu genetycznego nowotworów. Next‐generation sequencing (NGS), czyli sekwencjonowanie nowej generacji, staje się coraz bardziej powszechną metodą analizy mutacji genowych, co umożliwia stosowanie matched targeted therapies (MTT) – terapii celowanych dopasowanych do konkretnego nowotworu. Choć skuteczność MTT została potwierdzona w przypadku nowo zdiagnozowanych przypadków nowotworów, jej zastosowanie w nawrotach lub stadium przerzutowym budzi wiele pytań i wymaga dalszych badań.
NGS i terapie celowane – nadzieja dla pacjentów z zaawansowaną chorobą
Wielu pacjentów z nawrotowymi lub zaawansowanymi nowotworami ma bardzo ograniczone opcje terapeutyczne. Tradycyjnie podawane terapie systemowe nie zawsze przynoszą oczekiwane rezultaty, a wysokie zróżnicowanie genetyczne nowotworów w zaawansowanych stadiach sprawia, że skuteczność leczenia jest trudna do przewidzenia. Z tego powodu w niektórych środowiskach NGS w zaawansowanym stadium choroby jest uznawane za metodę o niskiej efektywności.
Jednak najnowsze badania sugerują, że terapie celowane dopasowane na podstawie badań NGS mogą znacząco opóźniać progresję choroby. Analiza wyników badań wykazała, że MTT zmniejsza ryzyko progresji nowotworu nawet o 34% w porównaniu ze standardowymi metodami leczenia. W sytuacji, gdy terapie te stosowane są w połączeniu z leczeniem systemowym, redukcja ryzyka progresji wynosi aż 39%, co potwierdza celowość stosowania NGS w prowadzeniu optymalnych schematów leczenia.
Porównanie skuteczności terapii celowanych
- MTT vs. standardowe leczenie: Stosowanie terapii celowanych na podstawie wyników NGS prawdopodobnie zmniejsza ryzyko progresji nowotworu (HR = 0.66), ale ich wpływ na całkowite przeżycie pozostaje niepewny (HR = 0.85).
- MTT + standardowe leczenie: Kombinacja obu metod zwiększa efektywność leczenia, redukując ryzyko progresji (HR = 0.61) oraz śmiertelności (HR = 0.79).
- MTT vs. terapie niedopasowane: Terapie celowane dobrane na podstawie NGS mają przewagę nad terapiami niedopasowanymi, zmniejszając ryzyko progresji o 24%.
- MTT vs. leczenie wspomagające: W porównaniu z leczeniem opartym wyłącznie na wsparciu paliatywnym, MTT zmniejsza ryzyko progresji nowotworu o 63%.
Wyzwania i ograniczenia
Choć wyniki badań wskazują na korzyści płynące z zastosowania MTT u pacjentów z zaawansowanym nowotworem, należy podkreślić kilka istotnych ograniczeń. Po pierwsze, wciąż nie ma jednoznacznych dowodów na to, że NGS i MTT znacząco wydłużają całkowite przeżycie pacjentów. Po drugie, nie wszystkie badania oceniły wpływ terapii na jakość życia, a wstępne wyniki sugerują, że różnice pomiędzy grupami mogą być niewielkie. Po trzecie, koszty badań NGS i terapii celowanych nadal stanowią barierę w powszechnym stosowaniu tej metody.
Wnioski – przyszłość personalizowanej onkologii
Mimo istniejących wyzwań, NGS i terapie celowane stanowią obiecującą ścieżkę leczenia zaawansowanych nowotworów. Wykorzystanie nowoczesnych technologii do identyfikacji mutacji nowotworowych pozwala optymalizować procesy terapeutyczne oraz umożliwia pacjentom dostęp do leczenia ukierunkowanego na specyficzne zmiany genetyczne ich choroby.
Wraz z dalszymi badaniami nad skutecznością tych metod, rośnie nadzieja na ich powszechną implementację w leczeniu nowotworów. Zapewnienie pacjentom dostępu do testów NGS powinno stać się priorytetem – zwłaszcza w kontekście personalizowanej medycyny, która ma szansę zrewolucjonizować podejście do terapii onkologicznych.