Nietrzymanie moczu (UI) to powszechna dolegliwość dotykająca kobiety w różnym wieku. Jednym z najczęściej zalecanych sposobów leczenia UI jest trening mięśni dna miednicy (PFMT – Pelvic Floor Muscle Training). W celu zwiększenia skuteczności tego treningu można zastosować dodatkowe techniki, takie jak informacja zwrotna (feedback) lub biofeedback. Choć ich zastosowanie budzi nadzieje na lepsze efekty terapeutyczne, wciąż istnieją wątpliwości co do ich rzeczywistej skuteczności.
Jak działa PFMT?
Ćwiczenia mięśni dna miednicy polegają na świadomym napinaniu i rozluźnianiu odpowiednich grup mięśniowych, odpowiedzialnych za kontrolę oddawania moczu. Regularne ich wykonywanie zwiększa siłę i koordynację mięśni wspierających pęcherz i cewkę moczową, co może znacząco wpłynąć na redukcję epizodów nietrzymania moczu.
Rola informacji zwrotnej i biofeedbacku
Techniki uzupełniające PFMT, takie jak informacja zwrotna i biofeedback, dostarczają pacjentkom dodatkowych informacji o aktywności ich mięśni. Główna różnica między tymi metodami polega na sposobie przekazywania danych:
- Informacja zwrotna – opiera się na subiektywnych odczuciach pacjentki dotyczących napięcia mięśni.
- Biofeedback – wykorzystuje specjalistyczne urządzenia, które za pomocą sygnałów wizualnych lub dźwiękowych informują o sile i jakości skurczów mięśniowych.
Skuteczność PFMT z biofeedbackiem
Najnowsze badania obejmujące 41 randomizowanych badań kontrolowanych z udziałem 3483 kobiet skupiły się na ocenie wpływu PFMT z wykorzystaniem informacji zwrotnej lub biofeedbacku na leczenie nietrzymania moczu. Wyniki badań wykazały:
- Brak istotnej różnicy w jakości życia związanej z nietrzymaniem moczu przy stosowaniu PFMT z biofeedbackiem (wysoka pewność dowodów).
- Nieznaczne zmniejszenie liczby epizodów nietrzymania moczu o 0,29 epizodu mniej na dobę w grupie korzystającej z biofeedbacku (umiarkowana pewność dowodów), jednak ta różnica prawdopodobnie nie jest klinicznie znacząca.
- Niewielką różnicę w odczuwaniu poprawy – badane kobiety nie zgłaszały istotnie lepszych efektów leczenia w porównaniu do standardowego PFMT (umiarkowana pewność dowodów).
- Potencjalnie większą satysfakcję z terapii wśród kobiet korzystających z biofeedbacku (niska pewność dowodów).
- Żadnych poważnych skutków ubocznych – najczęściej zgłaszane niedogodności to dyskomfort związany z użyciem urządzenia dopochwowego lub wydzielina pochwowa.
Feedback a biofeedback – czy jest różnica?
W porównaniu metod PFMT z wykorzystaniem samej informacji zwrotnej oraz biofeedbacku nie stwierdzono jednoznacznej przewagi jednej techniki nad drugą. Przeanalizowane badania miały bardzo niską pewność dowodów, co oznacza brak wyraźnych wniosków dotyczących ich skuteczności.
Rodzaje biofeedbacku
Niektóre badania porównały różne rodzaje biofeedbacku (np. elektromiograficzny vs. ciśnieniowy). Wyniki sugerują, że nie ma znaczącej przewagi jednej metody nad drugą, przy czym niektóre pacjentki zgłaszały większy dyskomfort przy stosowaniu określonych urządzeń.
Wnioski
Obecnie dostępne dowody sugerują, że dodanie biofeedbacku do PFMT nie prowadzi do znaczącej poprawy jakości życia pacjentek z UI. Chociaż może ono minimalnie zmniejszać liczbę epizodów nietrzymania moczu oraz zwiększać satysfakcję z terapii, efekty te nie wydają się istotne klinicznie.
Najważniejsze wskazówki:
- PFMT pozostaje skuteczną metodą leczenia UI u kobiet.
- Dodanie biofeedbacku może nieznacznie poprawić wyniki terapii, ale różnice są minimalne.
- Kobiety mogą stosować biofeedback, jeśli chcą bardziej świadomie kontrolować swoje mięśnie dna miednicy.
- Ważne jest indywidualne dopasowanie terapii – nie ma jednej, idealnej metody dla wszystkich.
Choć dalsze badania są konieczne, obecne dowody wskazują, że sama regularność ćwiczeń PFMT ma kluczowe znaczenie w leczeniu UI, niezależnie od stosowanych metod wspomagających.