Krwotok poporodowy (PPH) to poważne i potencjalnie zagrażające życiu powikłanie występujące u kobiet po porodzie, szczególnie po cesarskim cięciu. Jego leczenie, zwłaszcza przy użyciu leku antyfibrynolitycznego, jakim jest kwas traneksamowy (TXA), jest szeroko zalecane. Badania sugerują, że TXA, gdy zostanie podany krótko po rozpoczęciu krwawienia, zmniejsza ryzyko śmierci z powodu krwotoku nawet o jedną trzecią. Natomiast jego rola w zapobieganiu krwotokom wciąż jest przedmiotem zainteresowania i badań.
Kwas traneksamowy – jak działa?
Kwas traneksamowy działa poprzez hamowanie fibrinolizy, czyli procesu rozkładania skrzepów, co pomaga zahamować krwawienie. W oparciu o fakty skuteczność TXA w leczeniu krwotoków poporodowych jest dobrze udokumentowana, ale pytania na temat jego zastosowań profilaktycznych podczas cesarskiego cięcia ciągle nie mają jednoznacznych odpowiedzi. Jest bowiem pewien potencjalny ryzyka, zwłaszcza jeśli TXA podawany jest w niewłaściwym momencie lub bez odpowiednich wskazań.
Cel badań – prewencja krwotoku poporodowego
W celu ustalenia, czy kwas traneksamowy może skutecznie zapobiegać krwotokom poporodowym, zbadano jego profilaktyczne zastosowanie u kobiet rodzących poprzez cesarskie cięcie. Badania miały na celu porównanie wyników pacjentek, którym podawano TXA z tymi, które otrzymywały placebo lub żadnego leczenia. Dodatkowo, brano pod uwagę standardowe metody profilaktyki, takie jak uterotoniki – leki stymulujące skurcze macicy i zmniejszające ryzyko krwotoku.
Przebieg przeglądu badań
W przeglądzie wzięto pod uwagę randomizowane kontrolowane próby (RCT), w których oceniano stosowanie TXA podczas cięć cesarskich. W analizie uwzględniono sześć badań z udziałem 15 981 kobiet. Przegląd koncentrował się przede wszystkim na takich kryteriach jak:
- Krwawienie powyżej 1000 ml, zarówno szacowane jak i obliczone.
- Śmiertelność matek oraz poważne powikłania zdrowotne.
- Potrzeba transfuzji krwi.
- Konieczność dodatkowej interwencji chirurgicznej.
- Skutki uboczne, takie jak trombembolia (powstawanie zakrzepów).
- Wyniki w zakresie dodatkowego stosowania uterotoników, histerektomii, a także poziomu zadowolenia kobiet i karmienia piersią.
Efektywność w zapobieganiu krwotokom
Wyniki badań wykazały, że podanie kwasu traneksamowego w profilaktyce krwotoku poporodowego wykazuje tylko niewielką różnicę w zmniejszeniu krwawienia powyżej 1000 ml, jeśli chodzi o szacowany poziom krwotoku. Dokładniejsze obliczenia krwawienia (na podstawie obliczonych ilości utraconej krwi) sugerują jednak, że TXA może skutkować pewnym zmniejszeniem ryzyka intensywnego krwotoku, choć wciąż są to tylko miarowane efekty.
Najważniejsze wyniki badań obejmują:
- Mała lub brak różnicy w szacowanym krwotoku powyżej 1000 ml (RR 0,94).
- Slightne obniżenie ryzyka obliczonej utraty krwi powyżej 1000 ml (RR 0,83).
- Znikoma lub żadna różnica w liczbie transfuzji krwi (RR 0,88).
- Minimalna różnica w konieczności przeprowadzania dodatkowych zabiegów chirurgicznych (RR 1,02).
- Niewielka redukcja potrzeby stosowania dodatkowych uterotoników (15 kobiet na 1000).
Potencjalne ryzyka oraz niepewność
Choć badania na temat profylaktycznego stosowania TXA rokują pozytywnie w kontekście zmniejszania strat krwi, istnieją kluczowe obszary niepewności. Badania nie wykazały wyraźnych różnic w poważnych zdarzeniach takich jak śmiertelność matek czy powikłania, takie jak tromboembolia. Liczba przypadków związanych z powikłaniami była zbyt niska, aby wyciągnąć jednoznaczne wnioski.
Warto także podkreślić, że większość badań skupiała się na kobietach o niskim ryzyku krwotoków, co utrudnia ocenę skuteczności TXA w profilaktyce u pacjentek o podwyższonym ryzyku. To może oznaczać, że wyniki stosowania leku w grupie bardziej narażonej na krwotoki mogłyby się różnić.
Jakie są koszty i korzyści?
Decyzja o ewentualnym wprowadzeniu TXA jako rutynowego środka profilaktycznego podczas cesarskiego cięcia wymaga dalszych badań oraz uwzględnienia kosztów leczenia i potencjalnych ryzyk. Kosztowne może okazać się powszechne stosowanie dodatkowego leku przy każdej operacji, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że różnice w wynikach nie są drastyczne, a wskaźniki poważnych zdarzeń są niskie.
Podsumowanie
Dotychczasowe badania wskazują, że profilaktyczne stosowanie kwasu traneksamowego podczas cesarskiego cięcia może przynosić pewne korzyści w kontekście zmniejszenia strat krwi, zwłaszcza obliczonych ilości, ale nie ma wystarczających dowodów na to, aby ten lek stosować rutynowo. Niezależnie od tego, TXA zasługuje na dalsze badania, szczególnie u pacjentek o wysokim ryzyku krwotoku poporodowego.
Pomimo pewnych korzyści, należy rozważyć zarówno skuteczność, jak i potencjalne ryzyka związane z poważnymi powikłaniami, zanim postawi się ostateczny krok w kierunku powszechnego stosowania kwasu traneksamowego w profilaktyce krwotoków poporodowych. Wprowadzenie tego leku do codziennej praktyki wymaga jeszcze bardziej precyzyjnych badań obejmujących szeroką grupę pacjentek, w tym tych o podwyższonym ryzyku.