Chromanie przestankowe (intermittent claudication, IC) jest jednym z głównych objawów choroby tętnic obwodowych (PAD), która stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, szczególnie osób starszych. Schorzenie to charakteryzuje się zwężeniem lub zamknięciem tętnic spowodowanym miażdżycą, co skutkuje ograniczonym dopływem tlenu do mięśni. Główne objawy PAD to ból i dyskomfort podczas chodzenia, które zmuszają pacjentów do częstego zatrzymywania się podczas spacerów. Istnieje wiele metod leczenia IC, a jednym z trendów w tej dziedzinie jest stosowanie kwasów omega-3. Czy rzeczywiście mogą one przynosić korzyści w leczeniu chromania przestankowego? W artykule tym przeanalizujemy współczesne badania na ten temat.
Czym są kwasy omega-3?
Kwasy tłuszczowe omega-3 to wielonienasycone tłuszcze, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu. Ich głównymi źródłami są tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela czy śledź, a także niektóre rośliny, takie jak siemię lniane. Omega-3 znane są z wielu korzystnych właściwości zdrowotnych, w tym wpływu na redukcję stanów zapalnych, poprawę profilu lipidowego oraz wsparcie układu sercowo-naczyniowego.
Z uwagi na podobieństwa patogenetyczne między chorobą tętnic obwodowych a chorobą niedokrwienną serca, a także korzystne działanie kwasów omega-3 w profilaktyce sercowo-naczyniowej, naukowcy zaczęli badać, czy suplementacja tych kwasów może także przynosić korzyści pacjentom z IC.
Przegląd współczesnych badań
Ostatnie badania nad wpływem kwasów omega-3 na pacjentów z chromaniem przestankowym sugerują jednak, że dowody na ich korzyść są, niestety, bardzo niepewne.
„Dowody są bardzo niepewne co do wpływu kwasów omega-3 na jakość życia, dystans bezbólowy oraz maksymalny dystans przemierzany przez pacjentów z chromaniem przestankowym.” – wynika z najnowszej metaanalizy badań klinicznych.
W ramach przeglądu literatury objęto 15 randomizowanych badań klinicznych na 1830 pacjentach. Okazało się, że w porównaniu do placebo kwasy omega-3 nie przynosiły zauważalnych korzyści w poprawie jakości życia pacjentów oraz ich zdolności do chodzenia bez bólu. Różnice wyników pomiędzy grupami placebo a grupą suplementowaną omega-3 były minimalne, co powoduje, że efekty te mają niewielkie znaczenie kliniczne w kontekście IC.
Omega-3 a parametry kliniczne
- Jakość życia: Przegląd badań nie wykazał istotnej poprawy jakości życia pacjentów suplementujących kwasy omega-3 w porównaniu do placebo. W jednym z badań zastosowano kwestionariusz SF-36, który obejmował osiem kategorii oceny stanu zdrowia, jednak nie odnotowano żadnych istotnych zmian.
- Odległość bezbólowego marszu: Suplementacja kwasów omega-3 nie miała znaczącego wpływu na maksymalny dystans, jaki pacjenci mogli przejść bez odczuwania bólu. Trzy badania sugerują jedynie nieznaczne, niedająco się uogólnić efekty.
- Wskaźnik kostkowo-ramienny (ABI): Wskaźnik ABI, który mierzy stosunek ciśnienia krwi w kostce do ciśnienia w ramieniu, także nie uległ znaczącej poprawie w grupie suplementowanej kwasami omega-3.
Ryzyko działań niepożądanych
Analizowane badania zgłosiły także występowanie działań niepożądanych. W sumie odnotowano 80 przypadków działań niepożądanych, z czego 47 dotyczyło grupy suplementowanej omega-3, a pozostałe 33 grupy placebo. Mimo to, liczba działań niepożądanych w badanych grupach była zbliżona, co sugeruje, że kwasy omega-3 wydają się być stosunkowo bezpieczne, nie zwiększając ryzyka poważniejszych komplikacji zdrowotnych.
Wpływ na inne wyniki zdrowotne
Badania obejmowały również ocenę niektórych innych parametrów zdrowotnych. W dwóch badaniach porównujących ogólną śmiertelność oraz śmiertelność związaną z chorobami naczyniowymi nie stwierdzono żadnych różnic między grupami. Suplementacja omega-3 nie wpłynęła również na częstość incydentów naczyniowych, takich jak zawały serca czy udary.
Wnioski i potrzeba dalszych badań
Na podstawie aktualnych wyników badań trudno zalecić stosowanie kwasów omega-3 jako skutecznego leczenia chromania przestankowego. Dowody są zbyt niepewne, a wnioski z metaanaliz wskazują na brak istotnych korzyści klinicznych. Pacjenci z PAD powinni zatem skonsultować się z lekarzem w celu znalezienia bardziej efektywnych metod leczenia, takich jak ćwiczenia fizyczne, stosowanie medykamentów rozszerzających naczynia krwionośne, a w niektórych przypadkach, zabiegi rewaskularyzacyjne.
Wiemy jednak, że kwasy omega-3 posiadają liczne korzyści zdrowotne w kontekście ogólnej profilaktyki sercowo-naczyniowej, dlatego ich spożywanie nadal może być wskazane, np. w przypadku osób w grupie ryzyka chorób serca. Mimo to, potrzeba dalszych, lepiej zaprojektowanych badań, aby dokładniej ocenić ich potencjał w leczeniu osób z IC.
Podsumowanie
Podsumowując, aktualna ocena badań nad wpływem kwasów omega-3 na pacjentów z chromaniem przestankowym nie potwierdza ich skuteczności w łagodzeniu objawów tej choroby. Choć badania pokazują, że suplementacja kwasów omega-3 jest bezpieczna, dowody na ich bezpośrednią korzyść w kontekście chromania przestankowego i poprawy zdolności chodzenia są bardzo niepewne. Z tego powodu należy nadal prowadzić intensywne badania, aby dokładniej ocenić korzyści i potencjalne ryzyko związane z ich stosowaniem w tej grupie pacjentów.