Mleko dawcy jako ochrona przed martwiczym zapaleniem jelit u wcześniaków i noworodków o bardzo niskiej masie urodzeniowej

Niedojrzałość układu pokarmowego stanowi poważne wyzwanie dla wcześniaków oraz noworodków o bardzo niskiej masie urodzeniowej (VLBW). Martwicze zapalenie jelit (NEC) jest jednym z najgroźniejszych powikłań, które może wystąpić u tej grupy pacjentów. NEC może prowadzić do ciężkich komplikacji, w tym do zgonu. W sytuacji, gdy matka nie jest w stanie zapewnić wystarczającej ilości mleka, alternatywą może być podawanie mleka dawcy lub sztucznego mleka modyfikowanego. Różne badania sugerują, że mleko dawcy może przynieść korzyści zdrowotne, w tym zmniejszenie ryzyka martwicy jelit.

Co to jest martwicze zapalenie jelit (NEC)?

Martwicze zapalenie jelit (NEC) to choroba, która uszkadza ściany jelit u noworodków, prowadząc do martwicy części jelit. Najbardziej podatni na rozwój NEC są wcześniaki oraz noworodki o bardzo niskiej masie urodzeniowej. NEC może mieć gwałtowny przebieg, powodując zakażenia całego organizmu, ciężką niewydolność wielonarządową, a w niektórych przypadkach także zgon. Kluczowym elementem opieki nad noworodkiem zagrożonym NEC jest dostarczenie mu odpowiedniego pokarmu.

Mleko matki a mleko dawcy

Nie ma wątpliwości, że najlepszym pokarmem dla noworodka – zwłaszcza wcześniaka – jest mleko jego własnej matki. Zawiera ono nie tylko optymalny profil odżywczy, ale także wiele składników bioaktywnych, takich jak przeciwciała, enzymy oraz komórki odpornościowe, które wspierają kształtowanie się układu immunologicznego i chronią przed infekcjami.

Jednak w sytuacji, gdy mleko matczyne nie jest dostępne w wystarczającej ilości, alternatywą może być wykorzystanie mleka dawcy. Donor human milk (mleko dawcy od ludzkich matek) jest szeroko dostępne w krajach rozwiniętych dzięki bankom mleka. Jest pasteryzowane, aby usunąć potencjalne patogeny, ale zachowuje wiele bioaktywnych właściwości, które pomagają w ochronie przed NEC.

Wpływ mleka dawcy na ryzyko NEC

Badania mające na celu porównanie wyników zdrowotnych noworodków karmionych mlekiem dawcy i mlekiem modyfikowanym jednoznacznie pokazują przewagę pierwszej opcji pod względem ochrony przed NEC. Przeprowadzona metaanaliza obejmująca 12 randomizowanych lub quasi-randomizowanych kontrolowanych badań z udziałem 2296 wcześniaków wykazała, że mleko dawcy zmniejsza ryzyko rozwoju NEC o około połowę, w porównaniu z mlekiem modyfikowanym.

Konkretne wyniki wskazują, że wcześniaki karmione mlekiem dawcy miały o około 47% mniejsze ryzyko wystąpienia NEC (współczynnik ryzyka (RR) 0,53, 95% przedział ufności (CI) 0,37 do 0,76). Jest to istotna różnica, która może mieć ogromny wpływ na zdrowie noworodków zagrożonych martwiczym zapaleniem jelit.

Inne potencjalne korzyści i ograniczenia

Pomimo tak obiecujących wyników w kontekście NEC, mleko dawcy nie eliminuje wszystkich problemów zdrowotnych, które mogą dotknąć wcześniaki i noworodki o VLBW. Badania sugerują, że mleko dawcy prawdopodobnie nie ma znaczącego wpływu na ryzyko wystąpienia późnych infekcji, takich jak inwazyjna infekcja bakteryjna, ani na ogólną śmiertelność przed wypisem ze szpitala. W metaanalizie ogólny wskaźnik infekcji był nawet nieznacznie wyższy u noworodków karmionych mlekiem dawcy (RR 1,12), choć różnice te nie były statystycznie istotne.

Podobnie, analiza śmiertelności nie wykazała wyraźnych różnic między grupą noworodków karmionych mlekiem dawcy a tymi, które otrzymywały mleko modyfikowane. Wskaźnik śmiertelności był niemal identyczny w obu grupach (RR 1,00), co potwierdza, że wpływ na przeżycie nie zależy jedynie od rodzaju spożywanego pokarmu.

Wyzwania w stosowaniu mleka dawcy

Stosowanie mleka dawcy, pomimo jego oczywistych korzyści, napotyka też na pewne ograniczenia. Przede wszystkim mleko dawcy ma zwykle niższą wartość energetyczną niż mleko matki, co może prowadzić do wolniejszego wzrostu u wcześniaków. Noworodki te potrzebują intensywnego wsparcia odżywczego, aby nadrobić opóźnienia w rozwoju wynikające z przedwczesnego narodzenia.

Znaczne różnice między wynikami poszczególnych badań można również tłumaczyć metodologicznymi ograniczeniami w niektórych z analizowanych prac. Część badań miała problemy z prawidłowym maskowaniem osób badających, co mogło prowadzić do pewnych błędów w ocenie wyników.

Podsumowanie

Mleko dawcy stanowi istotną alternatywę dla noworodków bardzo przedwcześnie urodzonych i o bardzo niskiej masie urodzeniowej, gdy mleko matki nie jest dostępne. Badania wykazały, że mleko dawcy zmniejsza ryzyko wystąpienia martwiczego zapalenia jelit o około połowę, co stanowi istotny krok na drodze do poprawy opieki nad tą grupą pacjentów. Choć mleko dawcy nie wpływa na śmiertelność ani na ryzyko późnych infekcji, jego bioaktywne składniki mogą znacząco wspomagać niedojrzały układ odpornościowy niemowląt. Z tych względów warto rozważyć powszechniejsze wdrożenie banków mleka jako elementu profilaktyki NEC u wysokiego ryzyka noworodków.

Dodaj komentarz